Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi stała się miejscem dla wszystkich, którzy postanowili związać swoje życie ze sztuką i projektowaniem. Historia tej słynnej placówki w Łodzi rozpoczęła się wiosną 1945 roku. Powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi (tak pierwotnie nazywała się uczelnia) było ukoronowaniem wieloletniej pracy miejscowych artystów, przede wszystkim Władysława Strzemińskiego, którego imię Akademia przyjęła w 1988 roku. Absolwentami tej uczelni byli znani artyści i projektanci – pisze lodz.one.
Założenie Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi
Akademia Sztuk Pięknych rozpoczęła swoją działalność po wyzwoleniu Łodzi spod okupacji niemieckiej. Placówka powstała wiosną 1945 roku jako Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Łodzi. Wydarzenie to było ukoronowaniem wieloletniej pracy miejscowych artystów – Władysława Strzemińskiego i Stefana Wegnera, a także przybyłych do Łodzi Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, Romana Modzelewskiego, Ludwika Tyrowicza, Władysława Daszewskiego i Stefana Byrskiego.
Placówka mieściła się w budynku przy ul. Narutowicza 77. Wiadomo, że na pierwszy kierunek studiów zapisało się 80 studentów.
Początkowo istniały tylko trzy wydziały: Wydział Włókienniczy pod kierownictwem Leona Ormezowskiego, Wydział Ceramiki pod kierownictwem Julii Kotarbińskiej oraz Wydział Grafiki pod kierownictwem Ludwika Tyrowicza. Pierwszym dyrektorem szkoły był kolorysta Leon Ormezowski.
W ciągu pierwszych dwóch lat ukształtował się profil uczelni. Założyciele uczelni świadomie nawiązali do tradycji Bauhausu – jest to uczelnia artystyczno-rzemieślnicza, założona w Weimarze (Niemcy) 25 kwietnia 1919 roku. Termin ten odnosi się również do pewnego stylu w architekturze opartego na podejściu konstruktywistycznym.
Ponadto Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Łodzi od początku swojego istnienia zainteresowana była ścisłą współpracą z miejscowym i ogólnopolskim przemysłem. Studenci mieli za zadanie przygotować projekty do ich dalszej realizacji. Plany były wielkie, ale sytuacja polityczna uniemożliwiła łódzkim artystom realizację wszystkiego, co zaplanowali. Przecież, jak wiadomo, powojenna Polska znalazła się w strefie wpływów Związku Sowieckiego. Komunistyczny rząd Polski podążał drogą polityki Stalina.
W związku z tym pod koniec lat 40-tych XX wieku działalność szkoły została ograniczona przez władze komunistyczne PRL.
Rola artysty Władysława Strzemińskiego w powstaniu placówki
Słynny artysta, teoretyk sztuki, pionier konstruktywnej awangardy w latach 20-tych i 30-tych XX wieku, Władysław Strzemiński, włożył wiele wysiłku w powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi. Awangardowy artysta urodził się w 1893 roku w Mińsku, ale większość życia spędził w Łodzi.
Strzemiński wraz z żoną rzeźbiarką i artystką Katarzyną Kobro oraz innymi artystami należeli do grona „artystów rewolucyjnych”. Stały nieopodal początków Muzeum Sztuki w Łodzi.
Władysław Strzemiński, jak już wspomniano, również włożył wiele wysiłku w stworzenie w Łodzi placówki, w której mogliby studiować artyści, graficy i architekci.
Dlatego też w roku szkolnym 1946-1947 obok Wydziału Włókienniczego i Wydziału Ceramiki powstał Wydział Plastyki Przestrzennej, którym kierował Władysław Strzemiński. Artysta był najsilniejszą i najwybitniejszą osobą w uczelni. Wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych od momentu jej powstania.
Swój program pedagogiczny oparł na postulatach grupy „artystów rewolucyjnych”, postulujących łączenie sztuki i przemysłu. Silna osobowość Władysława Strzemińskiego wpływała na uczniów. Prowadził zajęcia w trzech pracowniach: kompozycji i zasad formy, historii sztuki i typografii.
Artysta zawsze zwracał uwagę studentów na wagę świadomości wzrokowej i pracy nad formą. Strzemiński był pedagogiem cenionym przez studentów – wymagającym i inspirującym do ciągłego poszukiwania nowych rozwiązań.
W 1949 roku władze komunistyczne zlikwidowały Wydział Plastyki Przestrzennej, założony przez Władysława Strzemińskiego. Sam artysta został usunięty z uczelni – władze uznały go za politycznie niebezpiecznego. W tym czasie władze wszelkimi możliwymi sposobami propagowały realizm socjalistyczny – metodę i styl artystyczny panujący w ZSRR oraz w krajach, które znalazły się pod wpływem Związku Radzieckiego po drugiej wojnie światowej.
Oczywiście dymisja Strzemińskiego była ogromną stratą dla Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Tak o wykluczeniu artysty pisał artysta, uczeń Strzemińskiego, Stanisław Fijałkowski:
„UTRZYMYWALIŚMY Z PROFESOREM BLISKI KONTAKT TAKŻE PO JEGO USUNIĘCIU JUŻ Z UCZELNI PRZEZ KOMUNISTYCZNE WŁADZE OBAWIAJĄCE SIĘ, ŻE JEGO WPŁYW MOŻE BYĆ PRZESZKODĄ W NARZUCENIU DOKTRYNY REALIZMU SOCJALISTYCZNEGO. TO POSUNIĘCIE MINISTERSTWA I SZKOŁY ODNIOSŁO ZRESZTĄ PRZECIWNY DO ZAMIERZONEGO SKUTEK UODPORNIAJĄC NAS NA POKUSY ROBIENIA KARIERY IDEOLOGICZNEJ. WRAZ Z JEGO ODEJŚCIEM UCZELNIA STRACIŁA SWEGO NAJWYBITNIEJSZEGO ARTYSTĘ, WSPANIAŁEGO PEDAGOGA ORAZ NAJWYŻSZY WZÓR BEZINTERESOWNOŚCI, POŚWIĘCENIA I WIERNOŚCI WYZNAWANYM ZASADOM”.
Funkcjonowanie Akademii w drugiej połowie XX wieku
W latach 1950-1952 rektorem uczelni był Stanisław Borysowski. Jego następcą został Roman Modzelewski, wykładowca malarstwa i rysunku (funkcję rektora pełnił do 1963 roku). Szkoła zawdzięcza mu przede wszystkim nawiązanie długotrwałych i efektywnych kontaktów z miejscowym przemysłem. Dawały one studentom możliwość zatrudnienia i realizacji projektów przygotowanych w trakcie studiów.
Ponadto w okresie rektoratu Modzelewskiego szkoła aktywnie współpracowała z Ministerstwem Przemysłu Lekkiego. Dzięki finansowemu wsparciu przemysłu wprowadzono stanowiska asystentów i zatrudniono wykładowców dyscyplin technicznych.
W połowie lat 50-tych prowadzącym stał się Wydział Wzornictwa Włókienniczego. W 1956 roku utworzono Katedrę Historii Sztuki i Teorii Sztuk. Pod koniec lat 60-tych powstała Pracownia Grafiki Żurnalowej, kierowana przez Stefana Krygiera.
Lata 70. to okres wielkich zmian na uczelni, zarówno pod względem struktury, jak i organizacji nauczania. Obok Wydziału Projektowania Ubioru i Tkaniny powstał Wydział Grafiki. Pojawiły się nowe przedmioty będące bodźcem dla poszukiwań twórczych studentów.
W 1971 roku rektorem uczelni został Roman Artymowski. Połączono wydziały Tkaniny i Ubiotu, utworzono Wydział Grafiki oraz Laboratorium Fotograficzne.
Jak już wspominaliśmy, uczelnia początkowo mieściła się w niewielkim międzywojennym budynku przy ulicy Narutowicza 77. Jednak w 1976 roku zmieniła lokalizację – otrzymała nowy gmach wybudowany według projektu Bolesława Kardaszewskiego. Monumentalny gmach stał się jedynym w Polsce przykładem kompleksu zrealizowanego na potrzeby nowoczesnej wielowydziałowej szkoły artystycznej.
23 kwietnia 1988 roku szkole nadano imię Władysława Strzemińskiego. Uroczystości tej towarzyszyły wykłady, spotkania, wystawa prac Strzemińskiego w Galerii PWSSP oraz promocja książki „Strzemiński in memoriam”.
W roku akademickim 1993-1994 rektorem uczelni został profesor Jerzy Treliński. W czasie jego kadencji w uczelni wyodrębniono cztery wydziały: Tkaniny i Ubioru, Grafiki, Form Przemysłowych i Edukacji Wizualnej. W 1996 roku uczelnia otrzymała status Akademii Sztuk Pięknych.
Za najwybitniejszych profesorów Akademii na przestrzeni wszystkich lat jej istnienia uważani są: Władysław Strzemiński, Roman Artymowski, Stefan Byrski, Stanisław Fijałkowski, Zdzisław Głowacki, Marian Jaeschke, Tomasz Jaśkiewicz, Lena Kowalewicz, Stefan Krygier, Lech Kunka, Antoni Starczewski, Maria Stieber, Janina Tworek-Pierzgalska i Teresa Tyszkiewicz.
Akademia na początku XXI wieku
Na początku nowego tysiąclecia uczelnia składała się z czterech wydziałów: Tkaniny i Ubioru, Grafiki i Malarstwa, Wzornictwa i Architektury Wnętrz oraz Edukacji Wizualnej.
Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego stała się miejscem dla wszystkich, którzy postanowili związać swoje życie ze sztuką i projektowaniem. Akademia stała się jedyną instytucją w Polsce, w której można uzyskać tytuł magistra projektowania ubioru. Placówka posiada zmodernizowaną bazę dydaktyczną oraz własny Dom Studenta.
W 2014 roku Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi uruchomiła Akademickie Centrum Designu, strukturę skupiającą wydziały prowadzone kierunek wzornictwa ośmiu publicznych uczelni artystycznych. Głównym celem centrum było stałe nawiązywanie interakcji między biznesem a nauką poprzez realizację wspólnych prac badawczo-rozwojowych i projektowych.
Studenci uczelni wielokrotnie byli laureatami licznych konkursów, a ich projekty niejednokrotnie wzbudzały zainteresowanie przedstawicieli przemysłu i biznesu.
Szczególnym przykładem takiej współpracy był konkurs zorganizowany w 2019 roku wspólnie z marką Sisley Paris. W ramach konkursu 12 grup projektowych złożonych ze studentów różnych wydziałów Akademii przez kilka miesięcy pracowało nad propozycjami limitowanej serii opakowań dla kultowych produktów marki. Zwycięski projekt nie tylko zrobił wrażenie na jury, ale także został wprowadzony do produkcji w 2020 roku.
Ponadto Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi wielokrotnie brała udział w wielu projektach zagranicznych. Jedną z najważniejszych inicjatyw międzynarodowych, w której uczelnia uczestniczyła w 2019 roku był Createx Project, realizowany w ramach unijnego programu „Kreatywna Europa”. Lider projektu, Fondazione Museo del Tessuto w Prato we Włoszech, wraz z pięcioma europejskimi partnerami, w tym Akademią Sztuk Pięknych w Łodzi, postanowili promować dziedzictwo kulturowe europejskiego sektora tekstylnego.
