Na początku XXI wieku Akademia Muzyczna w Łodzi uchodziła za jedną z czołowych uczelni w Polsce. Jej historia sięga początków XX wieku. Pierwotnie była to szkoła muzyczna, która później została przekształcona w Konserwatorium. Uczelnią kierowała i opiekowała się wybitna postać w historii edukacji muzycznej w Łodzi – Helena Maria Kijeńska. Na początku lat 80. uczelnia zmieniła nazwę na Akademię Muzyczną, a od 1999 nosi imiona Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów – pisze lodz.one.
Z historii edukacji muzycznej w Łodzi
Zanim przejdziemy do historii powstania znanej łódzkiej uczelni – Akademii Muzycznej, warto najpierw przyjrzeć się historii edukacji muzycznej w Łodzi, której korzenie sięga drugiej połowy XIX wieku. Łódź rozwijała się bardzo szybko, więc w krótkim czasie stała się potężnym ośrodkiem przemysłowym Królestwa Polskiego.
Początkowo lekcje gry na instrumentach muzycznych i śpiewu odbywały się w formie zajęć prywatnych. Pionierami nauczania muzyki byli wybitni pianiści i pedagodzy Wanda Pawłowska i Adolf Prechner.
Pierwszą szkołę muzyczną w historii miasta założyła śpiewaczka Julia Elszewicz. Jej placówka rozpoczęła swoją działalność w roku szkolnym 1893-1894. Program prywatnej szkoły muzycznej obejmował śpiew, grę na instrumentach oraz przedmioty teoretyczne. Cztery lata później pianista Daniel Böhm otworzył w Łodzi drugą szkołę muzyczną, ale jego przedwczesna śmierć przerwała działalność placówki.
Kolejną szkołę muzyczną w Łodzi założyli bracia Ignacy i Tadeusz Haniccy. Byli absolwentami Konserwatorium Wiedeńskiego, Królewskiej Wyższej Szkoły Muzycznej w Berlinie oraz Szkoły Karla Dawydowa w Petersburgu. Grono pedagogiczne szkoły zasilali tacy wybitni pianiści, jak Feliks Halpern i Rudolf Strobl. Pracowała tu także Maria Bojanowska, która w 1903 roku, po zamknięciu szkoły braci Hanickich, zorganizowała własne kursy fortepianowe. Wśród pedagogów placówki byli wybitni kompozytorzy: Alojzy Dworzaczek, Tadeusz Joteyko i Zygmunt Noskowski. Maria Bojanowska kierowała szkołą do 1912 roku.
Konserwatorium Muzyczne im. Heleny Marii Kijeńskiej
Jedną z najważniejszych postaci w dziejach edukacji muzycznej w Łodzi była Helena Maria Kijeńska, która w 1912 roku przejęła po Marii Bojanowskiej szkołę muzyczną.
Helena Maria Kijeńska urodziła się w Łodzi 29 września 1880 roku. Była uczennicą Henryka Melcera-Szczawińskiego. Helena Maria Kijeńska poświęciła swoje życie pedagogice i grze na fortepianie. Rodzicami Kijeńskiej-Dobkiewiczowej byli Alojzy Kijeński i Zenobia z domu Maciatowicz. Była żoną Antoniego Dobkiewicza, muzyka, profesora Akademii Muzycznej, za którego wyszła 23 kwietnia 1924 roku.
W 1917 roku pod kierownictwem Kijeńskiej szkoła przekształciła się w Liceum Muzyczne, a później w 1922 roku w Konserwatorium Muzyczne im. Heleny Kijeńskiej. Jej szkoła znana była między innymi z tego, że mogły się w niej uczyć dzieci robotników. Edukacja była dla nich prowadzona bezpłatnie lub za częściową odpłatnością.
Szeroki program nauczania i pozyskiwanie światowej sławy nauczycieli przyczyniły się do umocnienia pozycji szkoły. Z Kijeńską współpracowało wiele znanych muzyków i pedagogów. Byli wśród nich pianiści Egon Petri, Józef Turczyński i Antoni Dobkiewicz, śpiewaczka Adela Comte-Wilgocka, skrzypek Alfred Wiłkomirski, wiolonczelista Kazimierz Wiłkomirski, kompozytorzy Jan Maklakiewicz, Kazimierz Sikorski, dyrektor stołecznego Konserwatorium Henryk Melcer-Szczawiński. Dyrygentem orkiestry konserwatoryjnej był Teodor Ryder, pracownik Filharmonii Warszawskiej, Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej oraz Opery Lyońskiej.
Mimo licznych problemów związanych z wybuchem I wojny światowej Konserwatorium Muzyczne kontynuowało swoją działalność. Dzięki dużemu zainteresowaniu uczniów placówka rozwijała się i rozrastała. Kijeńska zdobywała fundusze na poszerzanie zbiorów bibliotecznych, zakup nowych narzędzi i zatrudnienie pedagogów, w tym najlepszych absolwentów.
Początek II wojny światowej spowodował całkowity zastój życia kulturalnego i edukacyjnego Łodzi. W grudniu 1939 roku okupanci niemieccy zamknęli Konserwatorium, skonfiskowali instrumenty muzyczne i książki ze zbiorów biblioteki. Zagrabione mienie przewieziono do pałacu Karola Poznańskiego, gdzie wkrótce otwarto szkołę muzyczną dla młodzieży niemieckiej, która działała do końca 1944 roku.
Założenie Akademii Muzycznej na bazie Konserwatorium Muzycznego Kijeńskiej
Po zakończeniu działań wojennych Helena Kijeńska wraz z mężem Antonim Dobkiewiczem przystąpili do działań zmierzających do wznowienia działalności Konserwatorium. Małżonkowie chcieli przywrócić pracę szkoły muzycznej w pałacu Karola Poznańskiego, ponieważ tam przechowywano wszystkie instrumenty muzyczne Konserwatorium.
Jednak plany Heleny Kijeńskiej i jej męża nie pokrywały się z planami nowego rządu. Jak wiadomo, wyzwolona z hitlerowskich Niemiec Polska znalazła się pod kontrolą władz sowieckich, które planowały utworzenie w Łodzi państwowego konserwatorium. W wyniku takich planów prywatne Konserwatorium Muzyczne Heleny Marii Kijeńskiej zostało upaństwowione.
Dyrektorem nowo powstałej placówki władze wyznaczyły Kazimierza Wiłkomirskiego, a posadę wicedyrektorki zaproponowano Helenie Kijeńskiej. I choć Kijeńskiej uniemożliwiono prowadzenie własnej placówki, ale dzięki tej posadzie uzyskała dostęp do swojego prywatnego majątku – instrumentów, nut, książek i innego wyposażenia szkolnego.
Zajęcia w upaństwowionym Konserwatorium w Łodzi rozpoczęły się 24 marca 1945 roku.
18 kwietnia 1945 roku została zainaugurowana pierwsza w PRL-u Akademia Muzyczna. Następnie uformowało się kierownictwo uczelni w osobach rektora Kazimierza Wiłkomirskiego, prorektora Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej, dziekana Wydziału Teorii, Kompozycji i Dyrygentury Kazimierza Sikorskiego, dziekana Wydziału Instrumentalnego Marii Wiłkomirskiej, dziekana Wydziału Wokalnego Adeli Comte-Wilgockiej i dziekana Wydziału Pedagogicznego Mieczysława Kacperczyka.
Dzięki pedagogom udało się podnieść poziom placówki. Potwierdzeniem tego byli wybitni absolwenci, którzy podbili scenę muzyczną nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Wśród byłych studentów akademii warto wyróżnić: pianistów Zbigniewa Szymonowicza, Edwina Kowalika, Karola Nicze, śpiewaczek Teresę Żylis-Gara, Teresę Kubiak, Delphinę Ambroziak, Krystynę Rorbach, Joannę Woś, śpiewaków Tadeusza Kopackiego, Zdzisława Klimka, Zdzisława Krzywickiego i Szymona Komasa, skrzypków Wandę Wiłkomirską, Iwonę Wojciechowską, Barbarę Górzyńska, wiolonczelistę Dominika Połońskiego, teoretyka muzyki Franciszka Wesołowskiego, dyrygenta Jana Krenza, kompozytorów Tadeusza Paciorkiewicza, Kazimierza Serockiego itp.
W 1982 roku zmieniono nazwę Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej na Akademię Muzyczną. Od 1999 roku uczelnia nosi imię jej absolwentów i byłych pedagogów – Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów.
Kompozytorka i skrzypaczka Grażyna Bacewicz oraz jej brat, pianista i pedagog Kiejstut Bacewicz, byli wieloletnimi mecenasami Akademii Muzycznej. Kiejstut Bacewicz był także rektorem Akademii Muzycznej w Łodzi w latach 1957-1969. Jest twórcą pierwszej polskiej katedry kameralistyki.
Akademia Muzyczna w Łodzi w XXI wieku
Na początku XXI wieku Akademia Muzyczna w Łodzi słusznie nazywana była jedną z czołowych uczelni muzycznych w Polsce. Położenie placówki w zabytkowym pałacu Karola Poznańskiego dodało jej uroku.
Wysoki poziom edukacji w uczelni zawsze potwierdzały liczne sukcesy jej studentów i absolwentów, w tym prestiżowe stypendia i nagrody na międzynarodowych i krajowych konkursach muzycznych. W połowie 2010 roku kandydaci mogli wybrać zawód spośród kilkudziesięciu specjalności na czterech wydziałach.
Od roku akademickiego 2014-2015 uczelnia prowadzi studia na niektórych kierunkach również w języku angielskim. Akademia stale unowocześnia i rozbudowuje swoją infrastrukturę dla większego komfortu studentów. Dla przykładu w październiku 2013 roku oddano do użytku Salę Koncertową ze znakomitą akustyką, wysokiej klasy systemem do nagłaśniania i nagrywania dźwięku, profesjonalnym studiem nagrań oraz bogatym zapleczem dydaktycznym.
Akademia Muzyczna w Łodzi zawsze słynęła z wysokiej klasy pedagogów. Studenci chętnie zbiegali się do nich na wykłady, kursy mistrzowskie gry na instrumentach i inne ciekawe i różnorodne zajęcia.
